Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler arasında gerçekleştirilen para transferlerinin hızı ile kalitesini artırmak ve maliyetlerini düşürmek amacıyla International Bank Account Number-IBAN adı verilen uluslararası banka hesap numarası standardı geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır.
IBAN'ın amacı Avrupa ülkelerindeki banka ve diğer finansal kurumlar aracılığı ile gerçekleştirilen para transferlerindeki hataları ve bundan doğan gecikmeleri engellemektir. IBAN sayesinde transfer edilen para daha hızlı ve hatasız bir biçimde göndericinin hesabından alıcının hesabına geçmekte; böylece, işlemlerde oluşan hatalardan kaynaklanan bekleme süreleri ve ek maliyetler ortadan kalkmaktadır.
IBAN'ın Kullanımı
Almanya'da yaþayan Ahmet Bey'in, Türkiye'deki oðlu Ali'ye havale göndermek istediðini varsayalým.
- Ali, eğer bilmiyorsa X bankasına giderek hesabýna ait IBAN numarasını öğrenir.
- Ali, IBAN numarasını babasına iletir.
- Oğlundan parayı havale edeceği hesabın IBAN'ını öğrenen Ahmet Bey Almanya'daki Y bankasına gider. Ahmet Bey oğlunun IBAN'ını Y bankasındaki görevliye verir ve bu hesaba havale yapmak istediğini söyler.
- Y bankası görevlisi, Ahmet Bey tarafından verilen IBAN'ın doğru olup olmadığını önündeki ekrandan kontrol eder. Verilen IBAN doğru ise para transferi gerçekleşir.
Para transferi doğru IBAN ile gerçekleştiğinden, Almanya'daki Y bankasından gelen havale mesajı Türkiye'deki X bankasına ulaştığında Ahmet Bey'in gönderdiği miktar, oğlu Ali'nin hesabına otomatik olarak geçer.
IBAN Standardı (IBAN Nasıl Oluşturulur?)
IBAN, Dünyadaki tüm banka hesapları içinde yalnızca bir hesabı iþaret eden; rakam ve harflerden oluşur. Her hesabın bir IBAN'ı vardır ve bir IBAN, yalnızca bir hesabı işaret eder.
Bir IBAN, en fazla 34 basamaktan oluşur. IBAN'ın ilk dört hanesi, iki haneli ülke kodu ve iki haneli kontrol rakamıdır. Kontrol rakamı, IBAN'ın doğru ve geçerli olup olmadığını gösterir. IBAN'ın bundan sonraki kısmı, ulusal banka hesap numarasını içerir. Bu bölüm, IBAN'ın toplam uzunluðu 34 haneyi aşmayacak şekilde her ülke tarafından serbestçe belirlenebilir.
IBAN'ın Elektronik Ortamda ve Kağıt Ortamındaki Gösterilişi
IBAN numarası, elektronik ortamda iþlenecek ya da saklanacak ise (örneğin bilgisayara ya da ekrana IBAN giriþi yapılması) tüm harf ve rakamlar yan yana boşluk ve herhangi bir ayrım karakteri (ayraç, virgül, tire vb.) olmaksızın yazılmalıdır. Bu gösterim şeklinde "elektronik gösterim" adı verilmektedir. IBAN'ýn kağıt üzerine basılmasýna yönelik gösterimine ise "yazım gösterimi" adı verilir. Bu gösterimde ise IBAN soldan 4'lü basamaklara ayrılarak yazılır. Numaranın 4'erli gruplar halinde yazılmasından sonra son kısımda rakam artıyorsa bunlar da yan yana yazılır.
IBAN'ın Elektronik Gösterimi
TR5600061000 00012990022302
IBAN'ýn Yazım Gösterimi
TR56 0006 1000 0001 2990 0223 02
